Vi nhựa là những hạt nhựa nhỏ thường xâm nhập vào nhiều chất, bao gồm cả thực phẩm. Con người và động vật thường xuyên tiếp xúc với hạt vi nhựa vì chúng hiện diện trong nhiều chất.
Các nhà nghiên cứu quan tâm đến việc tìm hiểu việc tiêu thụ vi nhựa có thể ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe và hoạt động của cơ thể.
Một nghiên cứu mới được thực hiện trên chuột cho thấy, hạt vi nhựa có thể lây lan từ ruột đến các cơ quan quan trọng trong cơ thể, chẳng hạn như não, gan và thận.
Khi các nhà nghiên cứu tìm cách hiểu tác động của vi nhựa, ngày càng dựng nên nhiều bằng chứng về tác động của việc tiếp xúc với các chất này và việc điều đó có thể ảnh hưởng đến kết quả sức khỏe như thế nào.
Một nghiên cứu được công bố ngày 10/4 trên tạp chí Environmental Health Perspectives (Góc nhìn Sức khoẻ Môi trường) đã kiểm tra mức độ tiêu thụ vi nhựa với số lượng tương tự lượng được tìm thấy trong môi trường của chúng ta đã ảnh hưởng đến chuột như thế nào.
Lây lan từ ruột đến não, gan và thận
Tác giả nghiên cứu Marcus Garcia - Tiến sĩ Dược, một nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Dược New Mexico, nói với Medical News Today: “Phát hiện của chúng tôi cho thấy, việc tiếp xúc với vi nhựa có thể dẫn đến những thay đổi về trao đổi chất trong các mô này, cho thấy những tác động toàn thân tiềm ẩn.
Ý nghĩa của những phát hiện của chúng tôi đối với sức khỏe con người là rất đáng kể”.
Hạt vi nhựa lây lan từ đường ruột tới não, các cơ quan khác. Hạt vi nhựa đã trở nên rất đáng chú ý trong môi trường, bao gồm cả trong đất, thực phẩm và nước.
Các tác giả của nghiên cứu này định nghĩa, vi nhựa là các hạt nhựa nhỏ hơn 5 mm. Họ muốn tìm hiểu xem các loại vi nhựa khác nhau ảnh hưởng như thế nào đến các cơ quan nội tạng ở chuột.
Các tác giả nghiên cứu đã cố gắng tái tạo mức tiêu thụ vi nhựa với liều lượng tương tự như mức độ tiếp xúc của con người. Chuột được tiếp xúc với lượng polystiren hoặc hạt polymer microsphere hỗn hợp khác nhau thông qua việc cho ăn qua đường thực quản.
Sau khi chuột được cho ăn vi nhựa, các nhà nghiên cứu đã kiểm tra các mô huyết thanh, não, gan, thận và ruột kết để xác định sự hiện diện của vi nhựa.
Các nhà nghiên cứu đã xác định được hạt vi nhựa trong nhiều cơ quan bao gồm não, gan và thận của những con chuột bị phơi nhiễm. Những phát hiện này cho thấy vi nhựa có khả năng lan rộng đến các khu vực khác ở xa của cơ thể như thế nào.
Những thay đổi trong cơ thể khi ăn thực phẩm chứa vi nhựa
Những thay đổi này phụ thuộc vào mức độ tiếp xúc mà con chuột trải qua và loại vi nhựa mà chúng tiếp xúc.
Garcia giải thích: “Bằng cách cho chuột tiếp xúc với mức độ vi nhựa tương tự như khi con người ăn vào, chúng tôi phát hiện ra rằng những hạt này thực sự có thể di chuyển từ ruột đến các cơ quan như gan, thận và não”.
“Nghiên cứu trước đây của nhóm chúng tôi đã chứng minh rằng vi nhựa có thể phá vỡ chức năng miễn dịch. Đây có thể là một vấn đề khi đối phó với nhiễm trùng hoặc có thể làm trầm trọng thêm các tình trạng như bệnh viêm ruột.
Ngoài ra, nghiên cứu của chúng tôi được thực hiện trong khoảng thời gian 4 tuần, cho thấy những thay đổi đáng kể trong quá trình trao đổi chất. Điều này mang lại cái nhìn sâu sắc về sự tích tụ lâu dài của vi nhựa trong cơ thể, làm dấy lên mối lo ngại về việc phơi nhiễm mãn tính.
Hơn nữa, nghiên cứu cho thấy những thay đổi đáng kể về trao đổi chất liên quan đến các rối loạn chuyển hóa và miễn dịch khác nhau, bao gồm những thay đổi trong chuyển hóa axit amin, lipid và hormone”.
Tiến sĩ Heather Leslie, một nhà khoa học độc lập chuyên phân tích vi nhựa và chất phụ gia ở người (và hệ sinh thái) có trụ sở tại Amsterdam, người không tham gia vào nghiên cứu, cho biết một phát hiện quan trọng của nghiên cứu là “các vi nhựa được định lượng trong phòng thí nghiệm gần giới hạn kích thước hạt to nhất mà vẫn đi qua các lớp biểu mô ruột không chỉ được hấp thu sau khi ăn mà còn lắng đọng trong các cơ quan".
Leslie nói: “Điều này đã phô diễn trong những điều kiện được kiểm soát những gì xảy ra trong cơ thể với các hạt vi nhựa ‘hoang dã’, thuật ngữ của tôi dành cho những hạt vi nhựa mà chúng ta gặp phải trong môi trường sống của mình. Điều đó rất quan trọng vì một khi đã xuất hiện, các loại vi nhựa thông thường có thể bắt đầu can thiệp vào hoạt động sinh học, như quá trình chuyển hóa hoạt động trong cùng một nghiên cứu đã cho thấy đối với nhiều cơ quan.”
Cần nhiều nghiên cứu hơn về tác động của vi nhựa
Dẫu cho ý nghĩa của những phát hiện này, nghiên cứu vẫn có những hạn chế.
Đầu tiên, các nhà nghiên cứu sử dụng chuột cho nghiên cứu này, vì vậy cần có nghiên cứu trong tương lai để xem liệu những phát hiện này có thể áp dụng cho con người hay không.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã sử dụng vi nhựa không chứa các chất phụ gia hóa học phổ biến. Nghiên cứu trong tương lai có thể xem xét những hóa chất này có thể ảnh hưởng như thế nào đến tác động của vi nhựa đối với con người.
Nghiên cứu không điều tra tỷ lệ loại bỏ hạt vi nhựa, điều này có thể ảnh hưởng đến tác động của chúng.
Các nhà nghiên cứu chỉ đánh giá vỏ não trước trán của chuột và họ không thể ghi nhận chính xác vị trí của hạt microsphere. Vì vậy, có thể hạt vi nhựa không vượt qua được hàng rào máu não.
Các nhà nghiên cứu lưu ý thêm rằng, các phân tích của họ về vi nhựa cũng bị hạn chế. Nghiên cứu trong tương lai có thể tập trung vào những cách tốt hơn để xác định và đo lường các hạt vi nhựa và chất hoá dẻo trong các mô.
Vai trò của tích tụ vi nhựa với sức khỏe con người
“Chúng ta cần hiểu rõ hơn về tác động tổng thể của chúng và các yếu tố ảnh hưởng đến sự hấp thu của chúng. Hiện tại, chúng tôi đang khám phá cách thức các hạt vi nhựa xâm nhập vào não.
Ngoài ra, chúng tôi đang sử dụng các kỹ thuật mới được thiết lập để điều tra sự tích tụ của vi nhựa trong các mô não, gan và thận của con người. Những kỹ thuật này cho phép chúng tôi cô lập các hạt vi nhựa khỏi các mô sinh học và định lượng chúng bằng phương pháp sắc ký khí nhiệt phân/ khối phổ" - Marcus Garcia, Tiến sĩ Dược, tác giả nghiên cứu đề cập về mối lo ngại về việc tiếp xúc với vi nhựa.
Nghiên cứu này bổ sung vào các tài liệu hiện có về phạm vi và ảnh hưởng của vi nhựa, nhưng cần phải làm nhiều việc hơn nữa để hiểu đầy đủ về tác động của chúng.
Đồng thời, có một số cách để giảm nguy cơ tiếp xúc với những chất này.
Ví dụ, bằng chứng gần đây cho thấy rằng đun nước sôi và đổ qua bộ lọc cà phê có thể giúp loại bỏ nhiều hạt vi nhựa có trong nước. Nếu nghiên cứu tiếp tục xác nhận những phát hiện này, điều này có thể trở thành một thực tế phổ biến hơn.
Leslie đề xuất các đề xuất bổ sung để giảm nguy cơ tiếp xúc với vi nhựa:
Chọn quần áo và các loại sản phẩm khác không có nhựa.
Lựa chọn thực phẩm nguyên hạt, chế biến tối thiểu.
Uống nước lọc.
“Tại thời điểm này, tôi nghĩ chúng ta cần có ý định rõ ràng để chịu trách nhiệm về bản thân và hành động phù hợp với sự không mong muốn của mỗi cá nhân trước việc bị ô nhiễm bởi vi nhựa. Điều này chuyển thành những quyết định mà chúng ta đưa ra khi mua bất cứ thứ gì có chứa các hạt nhựa mà chúng ta không cần hoặc không muốn", Leslie nói.
“Đó là việc thực hiện những bước nhỏ để áp dụng những điều này vào cuộc sống của bạn và bạn sẽ bắt đầu cảm thấy có sự thay đổi. Đó sẽ là một thử nghiệm thú vị khi thử nói 'không' nếu đó là thứ mà trước đây bạn tin rằng mình buộc phải sở hữu", Leslie nói thêm.
Tác giả không thuộc nghiên cứu Tracey Woodruff, Tiến sĩ, Giáo sư và Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Dịch thuật Môi trường cho Sức khỏe (EaRTH) tại Đại học California (San Francisco), nói với Medical News Today rằng, bằng chứng hiện tại cho thấy các nhà hoạch định chính sách phải hành động càng sớm càng tốt để ngăn chặn sự phơi nhiễm đối với vi nhựa của con người tăng lên.